Ameliyat sonrası bakım, hastanın geçirmiş olduğu ameliyat türü her ne olursa olsun ameliyatın başarısı kadar ameliyat sonrası bakımın iyileşme üzerinde büyük önemi vardır. Ameliyat başarılı geöiş, ancak ameliyat sonrası bakım tam anlamıyla yapılmamışsa hastada farklı komplikasyonlar meydana gelebilir. Ameliyat sonrası bakım hastanede başlayarak tamamen iyileşme gerçekleşene kadar evde devam eder.

Ameliyat sonrasında hastanede bakım: Ameliyat sonrasında hastanın takibi, yara yeri, genel durumu vital bulguları değerlendirilerek olası komplikasyonlar engellenmelidir. Komplikasyonların erken dönemde fark edilmesi büyük önem taşır. Bakım süreci hastanın ameliyat masasından kaldırılarak yoğun bakım ya da servise alınmasıyla başlar ve hasta taburcu edilene kadar devam eder. Hasta taburcu edildikten sonraki ilk 30 gün rutin kontrollerle takip sürecinin devam etmesi gerekir. Hastanın yara bakımı, tansiyon, şeker gibi ölçümleri hemşire tarafından yapılır. Hastanın rahatlaması için ağrı kesici ilaçlar ve kullanması gereken ilaçlara devam edilir. İlaçlar damar yolu, ağız yolu ya da enjeksiyon şeklinde verilebilir. Hastanede bakım işini hemşire üstlenir. Hasta eve taburcu edilmeden önce bakımın nasıl yapılacağı hakkında bilgi verilir. Hastalar hastane ortamında daha iyi bakıldıklarını düşünerek taburcu olmak istemeyebilirler. Ancak hastane ortamı enfeksiyon riskini arttırabileceğinden dolayı hasta için en faydalısı taburcu olmasıdır. Bu nedenle de dünya ülkelerinde ve ülkemizde erken taburcu politikası uygulanmaktadır. Hastanede bakım süresi ameliyatın derecesi, ciddiyeti gibi durumlara göre değişken olabilir. Ancak genelde 3-7 gün içinde hasta taburcu edilir. Geçirilen ameliyatın türü ne olursa olsun bakım süreçleri genelde benzerlik gösterir. Bu konu hakkında hasta ve yakınları aydınlatılarak taburcu işlemleri gerçekleştirilir.

Banyo: Hastaneden eve döndükten sonra saçlar ya da yüz yıkanabilir. Ancak ameliyat yerine bir süre su değdirilmemelidir. Vücut ılık su ve sabunla silinebilir. Ameliyat sonrası dikiş alma 7-10 gün sonra gerçekleşir. Dikişler alındıktan 2-3 sonra yara yerine baskı uygulamadan banyo yapılabilir. Yara yerinde oluşan kabuklaşmanın kendiliğinden düşmesi gerekir. Ameliyattan sonra ilk üç ay aşırı sıcak ya da soğuk suya maruz kalınmamalıdır.

Yara bakımı: Hasta hastaneden ayrılırken dikişlerin alınması gereken gün için bilgi verilir. Hastaya söylenen gün mutlaka dikişler aldırılmaya gidilmelidir. Ameliyat dikişleri güneş ışığından çok fazla etkileneceğinden dolayı ilk bir yıl direkt gün ışığına maruz bırakılmamalıdır. Yara yeri için tavsiye edilen şekilde pansuman yapılmalıdır. Doktor önerisi olmaksızın yara yeri için ekstra ürünler ya da ilaçlar kullanılmamalıdır. Yara yerinde kızarıklık, akıntı, hassasiyet, şişlik, açılma gibi komplikasyonlar gelişirse mutlaka doktora başvurulmalıdır.

İlaçlar: Hasta taburcu edilirken bazı ilaçlar reçete edilir. Bu ilaçlar doktor izni olmadan kesinlikle bırakılmamalı ve doktorun önerdiği doz ve şekilde kullanılmalıdır. Doktor rutin kontrollerde ilaç takibi yaparak ilaçları azaltabilir ya da yenilerini ekleyebilir. Kullanılan ilaçlar hastada mide bulantısı, kusma, baş ağrısı, baş dönmesi, ishal, kabızlık, bilinç kaybı gibi yan etkilere yol açabilir. Ciddi boyuta ulaşan yan etkilerde mutlaka doktor bilgilendirilmelidir.

Rutin işler: Ameliyatın büyüklüğü ve ciddiyetine göre hastanın rutin işlerine dönem süreci değişebilir. Ancak hasta ameliyat sonrası ağır yük taşımaktan, ağır aktivitelerden 2-3 ay kaçınmalıdır. Normal günlük işler ve kişisel bakım ameliyat sonrasında birkaç gün içinde yapılmaya başlanabilir.

Ameliyat sonrası beslenme: Ameliyat sonrasında hastanın iyi bir şekilde beslenmesi iyileşmesi için çok önemlidir. Kaliteli beslenildiğinde yara yeri daha çabuk kapanır ve vücut daha çabuk toparlanır. Fakat bazen fiziksel ya da ruhsal problemler nedeniyle hastada iştah kaybı yaşanabilir, tat alma duygusunu yitirebilir. Bu gibi durumlarda vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin, mineral ve proteinlerin alınması mutlaka gerekir. Kabızlığa yol açabilecek besinlerden kaçınılmalıdır. Kabızlık hastanın tuvalete çıktığında zorlanmasına neden olur. Bu zorlanma ameliyat yerinin açılmasına neden olabilir ve iyileşme süreci uzayabilir. Yeni ameliyat olmuş ve iyileşme sürecinde olan kişiler işlenmiş gıdalardan uzak durmalıdır. Hazır meyve suyu, konserve ürünler, açık gıdalar hastanın beslenmesi için uygun değildir. Bu süre içinde bol besin lifi, C vitamini, Çinko, protein, A vitamini, demir gibi vitamin ve mineraller içeren besinler tüketilmelidir. Ağırlıklı olarak taze meyve ve sebze tüketimine özen gösterilmelidir.